Cuối năm, khi cơn bão sale tràn về, chúng ta ít nhiều cũng cảm thấy áp lực phải-mua. Mua vì biết đâu hết sale rồi lại cần. Vì mình đã đi làm cả năm vất vả rồi. Vì cuộc sống căng thẳng quá, mua chút gì đó cho vui.
2020 là một năm đặc biệt: tuy kinh tế khó khăn, những đợt sale vẫn linh đình như chưa hề có cuộc cách ly. Tại Vietcetera, chúng tôi tự hỏi từ bao giờ sale Giáng Sinh đã trở thành thông lệ? Cuối năm có nhất thiết phải chi tiêu mạnh? Làm sao để niềm vui của mình không phụ thuộc vào mua sắm?
Chúng tôi tạo nên series Saving Holiday để trả lời chính những câu hỏi đó. Và series này bàn về ba vấn đề chính: tổng vệ sinh, quà tặng, và làm quen với chủ nghĩa tiêu dùng.
Muốn biết đủ đầy, hãy tổng vệ sinh
Hai năm trở lại đây, trên YouTube xuất hiện một trào lưu mới: video dọn dẹp. Những nhà nội trợ sẽ pha một tách cà phê, mặc một chiếc tạp dề, từ tốn kỳ cọ các góc nhà và sắp xếp đồ đạc về đúng chỗ. Dọn dẹp - một thứ nghe đã thấy chán, vì sao lại thu hút được cả triệu view?
Hóa ra dọn dẹp có tác dụng rất tích cực lên sức khỏe tâm thần của chúng ta. Nó nhắc ta rằng trong cuộc sống mênh mông và bất định, ít nhất thì ta có thể kiểm soát được một góc nhỏ của riêng mình. Năm 2020 - khi mọi kế hoạch đều bị hủy, dọn dẹp trở thành một niềm an ủi to lớn.
Nhưng dọn dẹp cũng là một cơ hội để nhìn lại. Không chỉ ở ngôi nhà, chúng ta còn có thể dọn dẹp các mối quan hệ xã hội, điện thoại di động và máy tính, hay thậm chí là tâm trí của chính mình.
Đã bao giờ bạn lật hết lên xem mình có bao nhiêu trong đời? Điều gì khiến cuộc sống của bạn dễ dàng hơn? Món đồ gì bạn đã mua và quên mất nó tồn tại?
Nhìn lại những thứ mình tương tác hằng ngày chính là nhìn lại đời sống của mình - nhu cầu, sở thích, thói quen. Và sự thấu hiểu này sẽ giúp bạn tiêu xài thông thái hơn, dù là tiêu xài tiền, thời gian hay năng lượng.
Đọc thêm về việc dọn dẹp:
Lười dọn dẹp? Hãy tham khảo 4 nguồn cảm hứng sau
Người Việt bắt đầu sống tối giản từ đâu?
Vì sao bạn cần thanh lọc công nghệ trong thời đại số?
Bỏ hơn một nửa mối quan hệ xã hội thay đổi cuộc đời tôi thế nào?
Hiểu về chủ nghĩa tiêu dùng
Chủ nghĩa tiêu dùng (consumerism) là lý thuyết cho rằng nền kinh tế sẽ được hưởng lợi nếu càng nhiều hàng hoá và dịch vụ được tiêu dùng. Vì vậy, nó đề cao lối sống tiêu thụ, mua sắm và giải trí.
Hiểu về chủ nghĩa tiêu dùng chính là điểm khác biệt giữa một người mua sắm thông minh và một người mua sắm thông thái.
Người mua sắm thông minh cân nhắc giá tiền. Người mua sắm thông thái cân nhắc cả những cái giá vô hình: không gian, thời gian, công sức, và môi trường.
Cái giá về không gian, vì những thứ hữu hình sẽ luôn chiếm diện tích, mà đất thì không miễn phí. Cái giá về thời gian và công sức, vì bạn còn phải ngắm nhìn, cọ rửa, cất xếp món đồ đó. Cái giá về môi trường, vì một ngày nào đó, món đồ này sẽ trở thành rác.
Làm thế nào để từ thông minh thành thông thái? Đọc thêm về chủ nghĩa tiêu dùng:
Chạy đua vật chất không bao giờ là đủ. Làm sao để dừng lại?
Quảng cáo tiến hóa và ảnh hưởng chúng ta như nào?
Tại sao người Việt nên sống tối giản?
Các ứng dụng quản lý tài chính có thực sự giúp bạn chi tiêu tốt hơn?
Liệu bạn đã có mối quan hệ lành mạnh với tiền bạc?
Xem toàn bộ series Saving Holiday tại đây.
Vậy còn những món quà Giáng Sinh?
Người Việt mình bắt đầu tặng quà Giáng Sinh cho nhau có lẽ là từ thế kỷ 16, khi đạo Công Giáo bắt đầu xuất hiện. Những người ở thế kỷ 16 có từng nghĩ 500 năm sau con người sẽ tặng nhau những thứ không cầm nắm được - như một playlist trên Spotify hay một mã giảm giá?
Nếu không phải là quà tặng, thì Giáng Sinh còn những niềm vui nào nhỉ? Bà ngoại tôi, một người mua sắm thông thái, có một câu nói đi vào lòng người: “Đừng quà cáp làm gì cho rác nhà!”
Hạnh phúc của bà không phụ thuộc vào những món đồ mới. Những năm khó khăn của đất nước (có lẽ khó hơn 2020 nhiều), bà tôi tìm thấy niềm vui trong sự hiện diện của người thân, trong không khí sạch và bó rau ngoài vườn. Ý thức được sự vừa-đủ là cách bà giữ nhà cửa thoáng đãng suốt mấy chục năm.
Khi cả thế giới nhào đi mua sắm, Vietcetera mong bạn luôn tìm thấy sự vừa-đủ trong cuộc sống của mình. Chúc các bạn một giao thừa không thừa không thiếu.
Xem toàn bộ series Saving Holiday tại đây.